Τετάρτη 2 Ιανουαρίου 2013






Ιερή Γη – Ζωής Πηγή


Μια επιστροφή στις αρχέγονες πηγές μας, ακολουθώντας τα μονοπάτια των Μύθων και των Θρύλων για την Ιερότητα της Γης.



«Ανείπωτες αισθήσεις, μέσα μου, ξυπνούν              
Οσμές παλιές και ήχοι με καλούν
Γίνομαι ένα μ’ εκείνη τη Γη
Τη Γη την Ζωντανή, την Ιερή.

Ακολουθώντας μονοπάτια φιδογυριστά
Γυρίζω πίσω σε Δάση δροσερά
Εκεί που οι άγριοι σύντροφοί μου κατοικούν
Εκεί που πια οι λέξεις, δεν θα χρειαστούν.

Κι έχουμε τα δόντια μας γυμνά
Στην ράχη μας την τρίχα ορθωμένη
Όταν ο λόγος πλέον δεν περνά
Τότε μονάχα η Μάχη απομένει!»

Αλλά μην ανησυχείτε! Εδώ, εκ των πραγμάτων, θα χρησιμοποιήσω τον λόγο. Και μάλιστα τον γραπτό. Έτσι, δεν πρόκειται ν’ ακούσετε ούτε καν εκείνα τα υπόκωφα «Γγχχρρ» και «Κκχχχ» που μου ξεφεύγουν. Ή ίσως πάλι κάποιοι και να τα έχετε ήδη ακούσει!   
 
Κι αν βρίσκετε ξεκάρφωτη τούτη την εισαγωγή και ακατανόητη την… ει-δική μου διάλεκτο, ποια «οπτική» νομίζετε πως είχαν, με ποιο τρόπο αντιλαμβάνονταν, εκείνοι οι μακρινοί μας πρόγονοι το φυσικό τους περιβάλλον; Εκείνοι οι πρωτόγονοι άνθρωποι που απέδωσαν Ιερότητα στην Γη; Πώς αντιλαμβάνονταν τη Γη, γενικά;
Για μας σήμερα, είναι ένας γαλάζιος πλανήτης, σ’ ένα ηλιακό σύστημα, ανάμεσα σε μυριάδες άλλα που στροβιλίζονται σ’ ένα αχαρτογράφητο και άγνωστο σύμπαν. Μια κουκίδα άμμου στην ακροθαλασσιά του Απείρου.
Για εκείνους τότε, ήταν αέρας και γη. φωτιά και νερό. θάνατος και ζωή! Όλα μαζί! Και αυτό το ήξεραν από πρώτο χέρι. Το γνώριζαν πριν καν το συνειδητοποιήσουν.
Μόνον όταν ήρθε η επίγνωση αυτής της γνώσης, η Γη έγινε για κείνους μια οντότητα με τη δική της συνειδητότητα. Μια οντότητα πιο δυνατή και επομένως ανώτερη. Και αναπόφευκτα προσωποποιήθηκε.
Άλλοτε στοργική και ελεήμων, άλλοτε αμείλικτη και εκδικητική. Μια Οντότητα από τα «κέφια» της οποίας εξαρτιόνταν άμεσα. Μια Μεγάλη Μητέρα, μια Μεγάλη Θεά.
Έγινε το σύμβολο της Πηγής της Ζωής, η μήτρα και το χωνευτήρι όλων των πρωταρχικών στοιχείων. Και στο αρχέτυπο αυτό στηρίχθηκαν οι πρώιμες λατρείες. 
Η γονιμότητα της γης και ο κύκλος των εποχών συνδέθηκε άρρηκτα με την μητρική γονιμότητα και τον έμμηνο κύκλο. Και ο τελευταίος έγινε ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στη Γη ως Μεγάλη Μητέρα και την Σελήνη.
Σταδιακά και λανθασμένα οι σεληνιακές θεές ταυτίστηκαν και συγχωνεύτηκαν μαζί της. Και κάπου εκεί χάθηκε η άμεση γνώση και απέμεινε η δογματική τυπολατρία, ακόμη και για τους λίγους. Όχι όμως για όλους…

Magna Mater – το Ιερό Αρχέτυπο
Ως «αρχέτυπο» ορίζουμε το πρότυπο, το υποδειγματικό. Στην ψυχολογία, είναι εκείνες οι κοινές εσωτερικές δομές που ανιχνεύονται στα βάθη του υποσυνείδητου και καθοδηγούν την αντίληψη ενώ παράλληλα καθορίζουν τις αντανακλαστικές συμπεριφορές.
Όταν κοιτάζουμε ένα μωρό ή και ένα νεογέννητο ζωάκι, το βρίσκουμε χαριτωμένο. Οι γραμμές του προσώπου μας «γλυκαίνουν» και αν είμαστε ψυχικά υγιείς –πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις στους κανόνες– νοιώθουμε στοργή απέναντι του και θέλουμε να το προστατέψουμε και να το φροντίσουμε. Αυτό ισχύει και για τα δύο φύλα και είναι η ψυχοσωματική εκδήλωση του εγγεγραμμένου αρχέτυπου. Αυτού που ονομάσαμε «μητρικό ένστικτο» και «πατρικό φίλτρο». «Μάνα» στα Πολυνησιακά  σημαίνει «ζωική δύναμη» και νομίζω πως όλοι αναγνωρίζουμε την Δύναμη των ενστίκτων. Των ενστίκτων που μας βοήθησαν να διαιωνίσουμε το είδος μας και να φτάσουμε ως εδώ, και που μας βοηθούν ακόμη, όσο βαθιά κι αν φροντίζουμε να τα καταχωνιάζουμε κάτω από τον εγκεφαλικό μας φλοιό και τις λογικές του διεργασίες.
«Magna Mater» η αντιπρόσωπος της αντικειμενικής αλήθειας της Φύσης, το σύμβολο της γονιμοποιημένης Γης, ενσαρκωμένη με την μορφή μιας στοργικής Μάνας.
Όμως από την ανθρώπινη σκοπιά, αυτή είναι μονάχα η μια πλευρά της. Γιατί η φύση δεν είναι για τον άνθρωπο πάντα στοργική, ούτε φιλόξενη. Η άλλη της όψη είναι εκείνη της «Τρομερής Μάνας», που σαν έννοια και σαν εικόνα είναι σύμβολο θανάτου. Είναι η σκοτεινή αγκαλιά που δέχεται τους νεκρούς.
Η Ιερή Γη που γεννά και θρέφει θεούς και ανθρώπους και ωστόσο στρέφεται ενάντια στα θεϊκά κι αδιαφορεί για τα ανθρώπινα. Εκείνη που σε μια στιγμή μπορεί ν’ αρπάξει και να καταστρέψει ό,τι απλόχερα έχει χαρίσει. Εκείνη που γέννησε το θαυμασμό και ταυτόχρονα το δέος, Εκείνη που ενέπνευσε τις μυστηριακές λατρείες.
Η αίσθηση του Ιερού έχει τις ρίζες της στο ακατάληπτο, στο ακατανόητο. Σ’ εκείνο το φοβερό άγνωστο, αλλά ταυτόχρονα οικείο. Και η ανάγκη εξασφάλισης της σιγουριάς και της σταθερότητας επινόησε πάμπολλα τυπολατρικά ικεσίας και εξευμενισμού.
Από την πανάρχαια τελετουργική μαγεία με τα ξόρκια, τις επικλήσεις και τις θυσίες έως τα ελληνικά Μυστήρια, την θεουργία και τις αποκρυφιστικές τελετές, ερχόμαστε αντιμέτωποι με εκείνο το βαθύτερο μυστήριο της Ύπαρξης και της Ζωής που ενώ μας τρομάζει, εγείρει ταυτόχρονα και τα μεγάλα εσωτερικά ερωτήματα.
Και επινοήσαμε τεχνάσματα και πρακτικές για να το προσεγγίσουμε με «ασφάλεια», για να το μετατρέψουμε από άγνωστο σε γνωστό.
Η πρωτόγονη ανθρωπότητα ήταν σε θέση να νοιώθει την Δύναμη της Γης να ρέει μέσα στα ενεργειακά της κανάλια και την ακολουθούσε. Οι πρώτοι νομάδες έκαναν ακριβώς αυτό. Είχαν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τους Τόπους Δύναμης του πλανήτη μας και να ξεχωρίζουν ποιοι από αυτούς είχαν ευεργετικές επιρροές πάνω τους και ποιοι όχι, αποφεύγοντας τους δεύτερους και προσπαθώντας να εκμεταλλευτούν με κάθε τρόπο τους πρώτους.
Αργότερα, είναι σ’ αυτούς τους Τόπους που θα ανεγείρουν τα Ιερά και τους Ναούς τους και με την βοήθεια της πανάρχαιας γνώσης θα προσπαθήσουν για άλλη μια φορά να τιθασεύσουν τις γήινες δυνάμεις.
Και αργά αλλά σταθερά, θα φτάσει η στιγμή που θα νοιώσουν ασφαλείς και δυνατοί. Τώρα ξέρουμε πώς να δαμάζουμε τη γη και τη φύση. Το δέος χάθηκε και μαζί του χάθηκε και το αίσθημα της Ιερότητας της Μάνας Γης. Η τεχνολογική ανθρωπότητα έχει το πάνω χέρι. Ή έτσι τουλάχιστον νομίζει …όσες -και όποιες- προεκτάσεις και αν θέλετε να δώσετε σ’ αυτό!

  Ιερότητα της Γης και «Θεογονία»
Όμως πριν συνεχίσουμε το μονοπάτι μας προς την αρχέγονη Πηγή της Ζωής ας σταματήσουμε για λίγο στην εποχή εκείνη που ο Άνθρωπος «έπλαθε» τους Θεούς του.
Σύμφωνα με τον Ησίοδο η Γαία είναι η δεύτερη αυτοδημιούργητη Θεότητα μετά το Χάος και αποτελεί το στέρεο και αιώνιο στήριγμα των πάντων. Είναι εκείνη που παρθενογεννά  τον Ουρανό, τα Όρη και τη Θάλασσα από τον αφρό της οποίας αναδύεται η Αφροδίτη μετά τον ευνουχισμό του πρώτου από τον Κρόνο.
Και εδώ ας επισημάνουμε πως αναλύοντας τον μύθο με την επιστημονική οπτική, έχουμε ένα πλανήτη που συγκρατεί το νερό μέσα από το οποίο αναδύεται η ζωή με την παρέμβαση των Κοσμικών ακτινοβολιών. Γιατί η Αφροδίτη δεν είναι παρά η ίδια η Ζωή και ο Έρωτας και ο Ίμερος που την συνοδεύουν, εκείνες οι απαραίτητες  «φλογερές» σχέσεις των ενεργειακών πεδίων που την θέτουν σε κίνηση.
Οι τελευταίες διαστημικές έρευνες για την ανίχνευση ζωής, όπως τουλάχιστον την γνωρίζουμε, επικεντρώνονται σε ουράνια σώματα -ακόμη κι αν είναι δορυφόροι πλανητών- με διαμορφωμένη μορφολογία, αποκλείοντας όσα αποτελούνται από αέριες μάζες.
Η διαμορφωμένη μορφολογία, η γη που πατάμε θα λέγαμε απλά, είναι το sine qua non στο σύνολο των προϋποθέσεων που απαιτούνται για την υποστήριξη της ζωής. Κάτι που, για το ανθρώπινο γένος, είναι στα βάθη του υποσυνειδήτου παντελώς αυτονόητο.
Όμως, υπενθυμίζω πως, υπάρχει και το ασυνείδητο κι αυτή την υπενθύμιση συγκρατήστε την. Γιατί χρειάζεται να έχουμε υπόψη μας ότι οι Μύθοι και οι Θρύλοι των διάφορων φυλών της Γης, διαμορφώνονται ανάλογα με το ψυχολογικό επίπεδο από το οποίο εκπηγάζουν. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο συναντάμε πολλές και διαφορετικές εκδοχές ακόμη και μέσα σε κάθε ξεχωριστό πλαίσιο.
Έτσι, «Όλοι οι μύθοι, θεογονικοί και ανθρωπογονικοί, που αναφέρονται σε όντα γεννημένα από γη, χώμα, πηλό, πέτρα, ακόμη και πετρωμένο καρπό, σπόρο και αυγό με κέλυφος από πέτρωμα, βασίζονται στην πρωταρχική διαπίστωση της γεννητικής δύναμης της γης, που σε κοινωνίες με μητριαρχικά πρότυπα εκφράζεται προεπιστημονικά με την πίστη στην παμμήτειρα Γη. Ειδικά για τον ανθρωπογονικό μύθο του τύπου της Πανδώρας, η ανάπτυξη της κεραμικής προϋποτίθεται: οι Θεοί, που πλάθουν ανθρώπινα πλάσματα κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν τους, έχουν πρότυπο τους ανθρώπους, που δίνουν τη δική τους μορφή στους θεούς τους, όταν πάνω στον κεραμευτικό τροχό κατασκευάζουν τα λατρευτικά τους ομοιώματα.
Ο μύθος της Πανδώρας έχει πρότυπο το μύθο της Γης. Στην καταγωγή της η Πανδώρα, σαν μυθική ηρωίδα, δεν είναι άλλη από την ίδια τη θεά Γη, που τη λάτρευαν σαν «Πανδότειρα», «Πανδώρα» και «Ανησιδώρα», γιατί αυτή δωρίζει τα πάντα στα πλάσματα της. Καλά και Κακά. Σε ανθρωπογονικό επίπεδο η ιδέα ακολουθεί εξελικτικά τη γραμμή: Γη – Θεά της Γης – Πρώτη Γυναίκα – Μητέρα.»
Σε κοσμογονικό επίπεδο η δημιουργία της Πανδώρας έχει πρότυπο την ιδέα ενός δημιουργού θεού της φωτιάς (Προμηθέας – Ήφαιστος / βλ και σχέση: Μεγάλη Μητέρα – Κάβειροι), ενός θεού που πλαστουργεί τη θεά της Γης (την Πανδώρα) και ενώνεται μαζί της (το ζεύγος Ουρανός – Γη). Μόνο που στον Ησίοδο, με το μισογυνικό κριτήριο και το αυστηρά πατριαρχικό πρότυπο της δωρικής κοινωνίας, η Πανδώρα έχει καταντήσει το κακέκτυπο του μύθου της Γης.

«Τραγουδώντας» την Γη
Ωστόσο υπήρξαν και φυλές που όχι μόνο δεν υποβάθμισαν το ρόλο του θηλυκού, αλλά αντίθετα του απέδωσαν όλη την Δύναμη της Δημιουργίας. Ενδεικτικός είναι ο μύθος των Aborigines της Αυστραλίας που αναφέρεται στην ζωογόνηση της Γης από την Μητέρα Ήλιο.
Σύμφωνα μ’ αυτόν ακόμη και ο ήλιος, που θεωρείται γένους θηλυκού, κοιμόταν κρυμμένος σε μια σπηλιά στα βάθη της Γης. Το Μεγάλο Προγονικό Πνεύμα την ξύπνησε απαλά και της είπε να βγει από τη σπηλιά της και να ζωντανέψει τον κόσμο. Κι επειδή η Γη κρατούσε στον κόρφο της όλες τις δυνατότητες των σπόρων, όπου την άγγιζαν οι ακτίνες του ήλιου φύτρωναν τα χόρτα, οι θάμνοι, τα δέντρα, μέχρι που σκεπάστηκε ολόκληρη με βλάστηση.
Όμως η για τους Αβορίγινες η ιερότητα της Γης δεν στηρίζεται απλά στις κρυμμένες της δυνάμεις, αλλά είναι απόρροια ενός δικτύου σχέσεων ανάμεσα σ’ εκείνη και τους ίδιους, καθώς και σε ό,τι άλλο υπάρχει πάνω σ’ αυτήν. Έμβιου ή μη. Είναι τα Χνάρια των Προγόνων που την Τραγούδησαν και την έφεραν σε ύπαρξη.
Γι αυτούς η Δημιουργία δεν είναι κάτι στατικό που συντελέστηκε κάποτε, αλλά που συνεχίζεται ακόμη και πως υπεύθυνοι γι αυτό είναι τώρα πια οι ίδιοι. Πιστεύουν πως όλα όσα πρόκειται να υπάρξουν, βρίσκονται κατά κάποιο τρόπο «κάτω από τη γη» και πως για να εμφανιστούν, περιμένουν να τα «φωνάξουν». Ακόμη και η γη δεν πιστεύουν ότι υπάρχει αν πρώτα δεν την οραματιστούν και δεν την «Τραγουδήσουν». Πρέπει πρώτα να υπάρξει σαν έννοια στο μυαλό τους και στη συνέχεια να «Τραγουδηθεί». Μόνο τότε θεωρούν ότι υπάρχει.
Η Ιερότητα της γης είναι το φυσικό επακόλουθο αυτής της σχέσης, εφόσον ο Τόπος είναι ένα «κομμάτι» του ίδιου του Προγόνου που την δημιούργησε, όσο και του ίδιου του ανθρώπου που την «ξανατραγουδά» τοποθετώντας τον εαυτό του ισότιμα στο Επίπεδο Ύπαρξης του Προγόνου.
Αυτό του δίνει επίσης το δικαίωμα χρήσης αυτής της γης, όμως πάντα με τον απαιτούμενο σεβασμό προς κάθε τι που συνυπάρχει μαζί του πάνω σε αυτήν. Ως ένδειξη αυτού του σεβασμού και ως μικρή ανταπόδοση για τις προσφορές της, οι Αβορίγινες της πρόσφεραν λίγες σταγόνες από το δικό τους αίμα χαράσσοντας ελαφρά τον πήχη τους. Η θυσία ανθρώπων και ζώων ήταν παντελώς έξω από τις συνήθειες και τις τελετές τους. Πληγώνοντας την γη και τα πλάσματα της θεωρούν πως πληγώνουν τον ίδιο τους τον εαυτό.

Η Δυαδικότητα του Θηλυκού
Τελείως διαφορετική από κάθε άλλη προσέγγιση για την φύση της Ιερότητας της Γης, είναι αυτή των Τολτέκων. «Τολτέκος» σημαίνει «Άνθρωπος της Γνώσης» και αντίθετα από ότι συνήθως θεωρείται, οι Τολτέκοι δεν ήταν φυλή Ινδιάνων, αλλά μια κάστα Ιερέων και Ιερειών ενός εξ ανάγκης έποικου λαού που ερευνούσαν τα μυστήρια της Συνείδησης και «δίδασκαν» όσα ανακάλυπταν στους Ινδιάνους της Κεντρικής Αμερικής, από τους οποίους σταδιακά αφομοιώθηκαν. Θεωρήθηκαν Μάγοι, Μάντεις, Ιερείς, Σαμάνοι, αλλά αυτά ήταν μόνο οι χαρακτηρισμοί που τους απέδιδαν οι άλλοι, επειδή αναγνώριζαν και μπορούσαν να κινούνται σε πολλαπλά πλαίσια αναφοράς, πέρα από τους φραγμούς του γνωστού χωροχρόνου.
Σύμφωνα με την δική τους θεώρηση, τα πάντα είναι θέμα Αντίληψης της Συνείδησης και αυτό συμβαίνει και με ό,τι πιστεύουμε πως είναι η Γη. Καθώς το σύμπαν αποτελείται από άπειρα ενεργειακά πεδία, που μοιάζουν με φωτεινές κλωστές, ένα από αυτά «συνθέτει» και την Γη. Όσον αφορά δε τις ιδιότητες που της αποδίδονται, η «Ιερή Μητέρα» είναι εκείνη η όψη της που αντιλαμβάνεται ο νους, η οποία είναι κατάλληλη για την δύναμη της αδράνειας. Είναι η τάση προς την συντήρηση, την ενότητα και τη σταθερότητα.
Η «Ιερή Γυναίκα», από την άλλη μεριά, είναι η όψη της που είναι κατάλληλη για τη δύναμη της χωριστικότητας, δεδομένου ότι έχει την τάση να διαιρεί και να διαχωρίζει το «γνωστό» από το «άγνωστο». Είναι αυτή η ιδιότητα που οι μυθολογίες προσπάθησαν να αποδώσουν με τους μύθους των σεληνιακών θεαινών.

Η Μεγάλη Μητέρα της Ζωής
Αν μελετήσουμε προσεκτικά τους Μύθους και τους Θρύλους των λαών παρατηρούμε πως ανεξαιρέτως του τόπου όπου αυτοί βρίσκονται παρουσιάζουν πολλά κοινά στοιχεία, τα οποία όσο πιο πίσω στο παρελθόν γυρίζουμε ταυτίζονται όλο και περισσότερο. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι ιδιαίτερα εμφανές στις σαμανιστικές λατρείες, όπου η Ιερότητα της Γης δεν είναι ένα νοητικό φιλοσόφημα, αλλά ένα εμπειρικό βίωμα.  
Μέσα από αυτά τα βιώματα, πριν γίνουν αποκλειστικό προνόμιο των σαμάνων, τότε δηλαδή που δεν υπήρχαν ούτε υποτυπώδεις κοινωνικές δομές, ο πρωτόγονος άνθρωπος γνώριζε από προσωπική του εμπειρία τα δρώμενα και της «άλλης πλευράς». Είχε ακόμη εκείνες τις ζωώδεις ικανότητες αντίληψης που σήμερα, έτσι πολύ εξευγενισμένα και περιοριστικά, ονομάζουμε «έκτη αίσθηση».   
Μέσα από αυτές τις ικανότητες ήταν σε θέση να βιώνει τις ενεργειακές ροές των πεδίων που αγκαλιάζουν και διαπερνούν την Γη, να τις διαχωρίζει ανάλογα με τον τρόπο που αυτές τον επηρέαζαν και να διακρίνει εκείνη την πιο θαυμαστή από όλες που ήταν ο φορέας της Ζωής.
Έβλεπαν πως το σώμα ήταν φθαρτό και χάνονταν, όμως «έβλεπαν» και πως η ζωική του ενέργεια –το πνεύμα ή η ψυχή λέμε σήμερα– ήταν αναλλοίωτη και συνέχιζε να υπάρχει. Άλλωστε και η ίδια η Φύση λειτουργούσε παρόμοια, ακολουθώντας τον ένα κύκλο μετά τον άλλο. Βίωναν με κάθε μόριο του κορμιού τους και αντιλαμβάνονταν αυτή την ζωοφόρο ενέργεια να κυλά τόσο στις φλέβες τους, όσο και στη βροχή που πότιζε τη Γη. Και η Γη που την δέχονταν, την συγκρατούσε και την μοίραζε, έγινε Σκεύος Ιερό. Μια Ιερή Μήτρα.
            Και έπλασε θεές σαν την Τιαμάτ, την Ομόρκα, την Άγδιστη. «Τόσο η γέννηση της Άγδιστης από τη γη και η αρχική ανδρογυνική φύση της, όσο και το φύτρωμα της αμυγδαλιάς από τα γεννητικά όργανα της δείχνει τη βαθιά πίστη των πρωτόγονων λαών στην ενιαία γεννητική δύναμη της ζωής.»
Όμως η Άγδιστης ευνουχίζεται. Την ευνουχίζουν οι Θεοί επειδή φοβούνται την απόλυτη δύναμή της! Για το ίδιο λόγο ευνουχίζεται και η Γνώση. Έτσι ο Άνθρωπος ποτέ δεν συνειδητοποίησε – τουλάχιστον αυτό δείχνουν οι πράξεις του – την Ιερότητα της ΖΩΗΣ.
Οι θεές που εξέφραζαν την ζωογόνο, σεξουαλική, δύναμη (Ντέβι, Ινάνννα, Ιστάρ, Αστάρτη, Άρτεμις, Αφροδίτη κλπ) έχουν, στις αντίστοιχες μυθολογίες, κατά κανόνα την ίδια τύχη. Θρηνούν τον αδικοχαμένο τους σύντροφο από τον οποίο χωρίστηκαν βίαια. Θεωρούνται επίσης θεές Σεληνιακές και η Σελήνη έχει το προνόμιο να είναι «ανδρόγυνη», «διπολική». Έχει διαμορφωμένη μορφολογία όπως η Γη και φωτίζεται από το φως του Ήλιου!
            Η Γη, σαν πλανήτης, υπάγεται στο υλικό, στερεοποιημένο σύμπαν και διέπεται από τους νόμους του, όπως ο δεύτερος της θερμοδυναμικής. Σύμφωνα με αυτόν όλα τείνουν προς την φθορά και την στατική ισορροπία. Την αδράνεια και τον θάνατο. Σε απόλυτη αντίθεση με τους μηχανισμούς της Ζωής, της Μεγάλης Δημιουργού της Φύσης. Αν υπάρχει μια Μεγάλη Θεά, αυτή είναι η ίδια η ΖΩΗ! Από μόνη της. Και ΖΩΗ σημαίνει κίνηση. Εναλλαγή, ευστροφία, ρευστότητα, μη εντροπία! 

ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ  ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ  ©  Ειρήνη Λεονάρδου